چرایی تبدیل حبس کمتر از 6 ماه به مجازات‌های جایگزین

آیا می‌دانید براساس بخشنامه‌ی رییس قوه قضاییه محاکم کیفری ملزم به تبدیل مجازات حبس کمتر از 6 ماه به تعلیق اجرای مجازات یا به جزای نقدی متناسب و یا مجازات تعزیری و اجتماعی دیگری ملزم هستند.

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) ماده 22 قانون مجازات اسلامی در موضوع تخفیف مجازات می‌گوید: «دادگاه‏ می‏تواند در صورت احراز جهات مخففه، مجازات تعزیری و یا بازدارنده را تخفیف دهد و یا تبدیل‏ به مجازات از نوع دیگری نماید...»

- در خصوص تخفیف مجازات در جرایم مواد مخدر و همچنین اعمال تخفیف پس از صدور حکم قطعی به ماده 38 قانون مبارزه با مواد مخدر اصلاحی 1376 مراجعه شود.

بخشنامه رییس قوه قضاییه

- بخشنامه شماره 3294/ 84/ 1 مورخ 19/ 3/ 1384 رئیس قوه قضائیه به مراجع قضایی سراسر کشور: «از آنجایی که مواد 22 و 728 قانون مجازات اسلامی و ماده 3 از قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح مصوب 9 دی‏ ماه 1382 به قضات دادگاه این امکان را داده است تا با ملاحظه خصوصیات جرم و مجرم و دفعات ارتکاب، در موقع صدور حکم از مقررات مربوط به تخفیف، تعلیق و مجازات‌های تکمیلی و تبدیلی استفاده کنند و مجازات حبس تعزیری را به مجازاتی از نوع دیگر که مناسب‏‌تر به حال متهم باشد تبدیل نمایند، از این‏‌رو اقتضا دارد دادگاه‏‌های صادرکننده احکام کیفری، به جای مجازات‌های حبس خصوصا حبس‌های کوتاه مدت کمتر از 6 ماه که امکان اجرای برنامه‏‌های اصلاحی و تربیتی در زندان‌ها وجود ندارد به تعلیق اجرای مجازات این‏‌گونه حبس‏‌ها و یا به جزای نقدی متناسب (به تناسب وضعیت مالی متهم تا به واسطه عجز منجر به حبس وی نشود) و یا مجازات تعزیری و اجتماعی دیگری تبدیل کنند تا از محبوس شدن بی‏‌ثمر افراد، تراکم بیش از حد زندانی در زندان‌ها و مفاسد احتمالی جلوگیری شود.

نظریات اداره کل امور حقوقی قوه قضاییه

- نظریه 3398/ 7- 5/ 9/ 1379: علی الاصول دادگاه بدوی در مرحله واخواهی با رعایت جهات قانونی حق اعمال تخفیف یا تبدیل مجازات را دارد.

- نظریه 8733/ 7- 28/ 10/ 1382: تخفیف یا تشدید مجازات منحصر به محاکمات حضوری نمی‏‌باشد و دادگاه حسب مورد توجها به ماده 22 قانون مجازات اسلامی می‏تواند مجازات را تخفیف دهد.

- نظریه 8608/ 7- 17/ 11/ 1383: استفاده از مقررات ماده 3 قانون نحوه وصول برخی از درآمدهای دولت و مصرف آن در موارد معین در مقام تبدیل جزای نقدی صرفا مربوط به تبدیل مجازات حبس به جزای نقدی به نحو اجباری یا اختیاری است و ارتباطی به تخفیف که در اختیار دادگاه است ندارد بندهای اول و دوم و سوم ماده 3 قانون مرقوم راجع است به تبدیل حبس تعزیری به جزای نقدی از طرف دادگاه یا هر مرجع قضایی که بر اساس اختیار قانونی به صدور حکم مبادرت می‏کند. این تبدیل با آنچه که در ماده 22 قانون مجازات اسلامی به عنوان تخفیف آمده است متفاوت است.