چه مجازات هایی مشمول عفو یا تخفیف قرار نمی گیرند؟

مطابق قانون مجازات اسلامی قاچاقچیان حرفه‌ای، جاسوسی، اختلاس، سرقت مسلحانه، تجاوز و زنای به عنف جرائمی هستند که مشمول عفو یا تخفیف قرار نمی‌گیرند.

 موضوع تخفیف در مجازات‌ از جمله موضوعاتی است که در دوره‌های مختلف روند متفاوتی را طی کرده است و در قوانین کیفری ما،  مقرراتی راجع به تخفیف مجازات دیده می‌شود.

قانونگذار برای مجازات تطوراتی را در نظر گرفته است از قبیل تخفیف مجازات، تعلیق مجازات، تشدید مجازات و سقوط مجازات که توجه به هر یک از این دگرگونی‌ها در راستای دستیابی به هدف مورد نظر نقش مهمی در صدور رأی عادلانه دارد.

به موجب مقررات، تخفیف مجازات در رابطه با مجازات‌های تعزیری، بازدارنده و اقدامات تأمینی و تربیتی است که امروزه به صورت مجازات درآمده است. مقصود از تخفیف، تقلیل مجازات مرتکب به کمتر از حداقل آن است مثلا اگر مجازات جرم آدم ربایی مطابق ماده 621 ق.م.ا پنج تا پانزده سال حبس است مفهوم تخفیف، تعیین مجازات به کمتر از پنج سال است.

 این مفهوم مفهوم عمومی تخفیف است که در کلیه مجازات‌های غیر از حد و قصاص و دیات وجود دارد. مفهوم خاصی نیز در رابطه با برخی از مجازات‌ها یافت می‌ شود و آن عبارت است از: تبدیل مجازات به نحوی که نسبت به محکوم علیه خفیف محسوب شود مانند تبدیل شلاق به جریمه،  اکتفا به حداقل : یعنی علی‌رغم وجود جهات و عوامل مخففه به گونه‌ای خاص اعمال تخفیف می‌‌شود.  
 
مثلا به موجب ماده 1 قانون تشدید مجازات ارتشاء و اختلاس و کلاهبرداری مصوب سال 1367 مجمع تشخیص مصلحت نظام، هر کس به حیله و تزویر و با توصل به وسائل متقلبانه، مردم را به وجود امکاناتی مغرور کند یا از امور موهومی بترساند و از این طریق مال دیگران را تحصیل کند، کلاهبردار محسوب و به پرداخت معادل مال مأخوذه به عنوان جریمه در حق دولت و استرداد مال مأخوذه یا معادل آن به زیان دیده و تحمل یک تا هفت سال زندان محکوم خواهد شد.  
 
به موجب تبصره این ماده چنانچه موجبات تخفیف برای مرتکب وجود داشته باشد یعنی عوامل مخففه مجازات موجود باشد مرتکب تنها به حداقل حبس محکوم می‌‌شود یعنی جریمه حذف می‌شود و فقط به یک سال زندان و استرداد مال مأخوذه به زیان دیده محکوم خواهد شد،  تخفیف مجازات در باب کلاهبرداری حذف جریمه و اکتفاء به حداقل حبس است نه تعیین کمتر از حداقل.
 
مصادیق مهم جرائمی از قبیل جاسوسی، محاربه، قاچاق سلاح و مهمات، اختلاس، ارتشاء و آدم ربایی و محکومین به جرائم مستوجب حد شرعی اعدام از دیگر مواردی هستند که مستحق عفو و تخفیف در مجازات نیستند.