وظایف قانونی والدین در پرداخت نفقه فرزندان

یک وکیل دادگستری گفت: نفقه تنها شامل مسکن نیست و اموری چون غذا، وسایل منزل، هزینه درمان، پوشاک و غیره نیز نفقه محسوب می‌شود و پرداخت نفقه تکلیف قانونی پدر است و مادر ولایتی بر فرزندان ندارد و موضوع حضانت و سرپرستی امری مستقل از ولایت است.

 یکی از وظایف والدین نسبت به فرزندان حفظ و نگهداری آنهاست، بر اساس ماده 1168 قانون مدنی حضانت و نگهداری از فرزندان حق و تکلیف والدین معرفی شده و از آنجایی که پدر سرپرست خانواده محسوب می‌شود، هزینه‌های نگهداری از فرزندان نیز برعهده وی گذارده شده است.  

در همین زمینه "سید‌علی شاه‌صاحبی" وکیل دادگستری در این رابطه به گفتگو پرداخت، که متن این گفتگو را در ادامه می‌خوانید:

در صورت فوت پدر یا عدم تمکن مالی او برای پرداخت نفقه اولاد ، چه کسی مسوولیت پرداخت نفقه را بر عهده خواهد داشت؟

شاه صاحبی:  در این حالت این وظیفه به عهده جد پدری و در صورت نبودن پدر و جد پدری یا عدم استطاعت آنها این وظیفه بر عهده مادر است و اگر مادر هم زنده نباشد و یا قادر به پرداخت نباشد این وظیفه بر عهده جد مادری می باشد .

اولاد تا چه سنی، مستحق دریافت نفقه هستند؟

شاه صاحبی: در مورد اینکه تا چه سنی پرداخت نفقه فرزندان به عهده پدر یا دیگران است، سن مشخصی در قوانین و مقررات، به روشنی دیده نمی‌شود، حتی پایان دوره حضانت، سن بلوغ و رشد را نیز نمی‌توان تاریخ مسلم برای قطع نفقه تلقی نمود. هرچند اصولاً این دوره محدود به دوران کودکی و نوجوانی فرزند است و پسران تا پایان تحصیلات متوسطه (و گاهی تا پایان تحصیلات دانشگاهی) و رفتن به خدمت وظیفه عمومی و اشتغال و حتی ازدواج، در عرف جامعه ما، از نفقه پدر استفاده می‌کنند و دختران تا هنگام ازدواج در خانه پدری ساکن و از نفقه برخوردارمی‌باشند.

 اگر پدر و مادری از یکدیگر جدا شده باشند و حضانت فرزندان به مادر واگذار شده باشد و پدر در صورت جلسه طلاق منزل مسکونیش را به مادر و فرزندان انتقال دهد آیا باز هم پدر مکلف به پرداخت نفقه است؟

 اولا نفقه تنها شامل مسکن نمی‌شود و اموری چون غذا، وسایل منزل، هزینه درمان، پوشاک و غیره نیز نفقه محسوب می‌شود. ثانیا پرداخت نفقه تکلیف قانونی پدر است و مادر ولایتی بر فرزندان ندارد و موضوع حضانت و سرپرستی امری مستقل از ولایت است.

آیا پرداخت نفقه از سوی پدر به طفل حاصل از رابطه راه نامشروع هم تعلق می گیرد؟

 فرد زانی گرچه پدر قانونی طفل به حساب نمی‌آید اما عرفا پدر آن تلقی می‌شود و کلیه تکالیف مربوط به پدر مثل گرفتن شناسنامه و پرداخت نفقه بر عهده او است.

در صورت وقوع اختلاف بین پدر و مادر چنانچه فرزندان حاضر به زندگی با پدر نباشند آیا پدر باز هم مکلف به پرداخت نفقه است؟

  گرچه عدم اطاعت فرزندان از پدر موجب سقوط نفقه نیست ولی پدر مکلف به پرداخت نفقه فرزندان است.

آیا اولاد غیررشید ‌که به ‌سن بلوغ رسیده و از تحت حضانت پدر یا مادر خارج شده‌اند می‌توانند شخصاً برای مطالبه نفقه، طرح دعوی نمایند یا خیر؟

رشد، برای دعوی مالی جزء شرایط اساسی است ، ولی در دعوای غیرمالی رشد ملاک نیست، نفقه نیز جزء "حقوق مالی" است، هر چند طبق قانون مدنی، بلوغ، اماره رشد شناخته شده، اما وفق یکی از آراء وحدت رویه دیوان عالی کشور، دخالت صغیر در امور مالی مربوط به خود، بعد از رسیدن به سن بلوغ، مستلزم اثبات رشد است.