آشنایی با مفهوم تامین خواسته

برای اینکه صاحب حق در استیفای حقوق خود با مشکل برخورد نکند، قانونگذار نهادی به نام تامین خواسته را پیش‎بینی کرده است که با استفاده از آن، خواهان می‌تواند مال معینی را که مورد خواسته بوده و اکنون در دست خوانده است، توقیف کند، تا زمانی که حکم به نفع شخص خواهان صادر شد، از بابت اجرای آن مشکلی نداشته باشد.

وقتی که حقی مورد تضییع یا انکار قرار می‎گیرد و شخص قصد اقامه دعوا دارد، پروسه تقدیم دادخواست تا صدور حکم و بعد از آن شروع مرحله اجرای حکم زمان‎بر است. این زمان خصوصا در کلانشهر‌هایی همچون تهران، گاه از چند ماه تا چند سال ادامه می‌یابد. گاهی خوانده (طرف دعوا / بدهکار) برای فراراز پرداخت بدهی خود اقدام به انتقال اموال یا مخفی کردن آنها می‌کند. برای اینکه خواهان یا صاحب حق در استیفای حقوق خود با مشکل برخورد نکند، قانونگذار نهادی به نام تامین خواسته را پیش‎بینی کرده است.  با استفاده از این راهکار قانونی، خواهان می‌تواند قبل از طرح دعوا یا حتی حین دعوای خود مال معینی را که مورد خواسته بوده و اکنون در دست خوانده است، توقیف کند، تا زمانی که حکم به نفع شخص خواهان صادر شد، از بابت اجرای آن مشکلی نداشته باشد.

اما چه نوع خواسته‌هایی را می‌توان تامین کرد؟

بر اساس ماده ۱۰۸ قانون آیین دادرسی مدنی، خواهان می‌تواند قبل از تقدیم دادخواست یا ضمن دادخواست راجع به اصل دعوا یا در جریان دادرسی تا وقتی ‌که حکم قطعی صادر‌ نشده است، در موارد زیر از دادگاه درخواست تأمین خواسته کند و دادگاه مکلف به قبول آن است: اگر مستند خواسته، سند رسمی است؛ مثلا برای مطالبه مهریه، مستند خواسته، قباله ازدواج است که یک سند رسمی است یا اگر اجاره‎نامه‌ای در دفتر اسناد رسمی تنظیم شده باشد که در این صورت یک سند رسمی محسوب می‌شود، برای مطالبه اجاره بها می‌توان نسبت به تامین خواسته اقدام کرد. خواسته در معرض تضییع یا تفریط باشد؛ خواهان باید این مورد را ثابت کند تا بتواند از مزایای تامین استفاده کند. مثلا خواسته یک مجسمه قدیمی ایست که خواهان در جای نامناسبی نگهداری می‎کند و امکان آسیب دیدن آن بسیار بالاست. با اثبات این مورد خواسته تامین می‌شود. اوراق تجاری واخواست‎شده؛ مثل انواع برات و سفته که طبق مقررات و در مهلت نسبت به واخواست آن اقدامات لازم از طرف دارنده صورت گرفته باشد. در صورتی نیز که خواهان، خساراتی که ممکن است از بابت تامین به خوانده وارد شود را به صندوق دادگستری واریز کند، دادگاه قرار تامین خواسته را صادر می‎کند. بر اساس قانون، درخواست تامین را هم می‏توان قبل از طرح دعوای اصلی طرح کرد، هم همزمان با تقدیم دادخواست و هم در جریان دادرسی. در این خصوص محدودیتی به لحاظ قانونی وجود ندارد. در واقع قانونگذار از خواهان در موردی که بیم تضییع حقوق می‌رود، به طور کامل حمایت کرده است. نکته مهم آن است که اگر درخواست تامین قبل از اقامه دعوای اصلی باشد، صرفا 10 روز زمان برای اقامه دعوای اصلی وجود دارد. در غیر این صورت به درخواست خوانده قرار لغو تامین صادر می‌شود.

به طور مثال خانم برای مطالبه مهریه، درخواست تامین خودروی متعلق به همسر خود را مطرح می‎کند. اگر دعوای اصلی مطالبه مهریه ظرف 10 روز از تاریخ صدور قرار تامین اقامه نشود، به درخواست زوج، از خودرو رفع تامین می‌شود.