یک لایحه گم شد-حمایت از شهود در بایگانی مجلس و قوه قضائیه

حدود 7 سال قبل در برنامه چهارم توسعه قوه قضائیه مکلف شد تا لایحه ای با عنوان حمایت از شهود را تدوین کرده و به مجلس تقدیم کند. هر چند این لایحه تا حدودی تدوین شد ولی بعد از رسیدگی در مجلس هفتم یک مرتبه از دستور کار کنار رفت و مسکوت ماند. اما در حال حاضر نه مجلس هشتمی ها و نه مجلس نهمی ها خبری از وضعیت این لایحه مهم ندارند.

خبرگزاری مهر- گروه اجتماعی: شهود یکی از ارکان موفقیت در تحقیقات قضایی به شمارمی روند زیرا در بسیاری موارد کشف حقیقت و صدور حکم عادلانه، بدون معاضدت کسانی که خود در صحنه  وقوع جرم حضور داشته و چگونگی ارتکاب آن را ملاحظه کرده و یا مطلبی را شنیده اند، میسر نیست. به همین دلیل از شهود به چشم وگوش دستگاه عدالت کیفری تعبیر شده است.

نخستین بار حمایت از شهود، در ایالات متحده آمریکا و در دهه 1970 میلادی در قانون کنترل جرایم سازمان یافته مورد توجه قرار گرفت؛ پس از آن دامنه این برنامه ها به جرایم مربوط به مواد مخدر، باندهای خشن خیابان و... نیز توسعه یافت. پس از آن کشورهای دیگری مانند فرانسه، انگلستان و آلمان هم در زمینه حمایت از شهود برای کشف جرائم شدید، احساس نیاز کرده و قوانینی در این زمینه به تصویب رساندند.

دادگاه بین المللی یوگسلاوی سابق در سال 1993 میلادی و دادگاه بین المللی رواندا در سال 1994 از جمله دادگاههایی هستند که در طول تاریخ برای رسیدگی به جرائم مهمی تشکیل شده اند. در اساسنامه ی این دو دادگاه نیز موادی در جهت حمایت از شهود وقربانیان موجود است. در نظام حقوقی ایران  با توجه به برخی مواد قانونی، می توان اقداماتی هر چند محدود را بر ای حمایت از شهود مشاهده کرد ولی قانونی خاص برای حمایت از شهود وجود ندارد. همین مسئله موجب شده تا برای پرونده های بزرگ اعم از کیفری و حقوقی شاهدان عینی رغبتی برای شهادت پیدا نکنند.

حمایتهایی مانند:

امنیت محل زندگی شهود (نصب دربهای ضد گلوله، آژیر خطر، تلفنهای اضطراری و نصب امکانات الکترونیکی هشدار دهنده و غیره)

تغییر محل سکونت شهود در صورت لزوم یا اسکان در نزدیکی مراکز پلیس

تغییر شغل شهود

تغییر هویت شهود

حمایت از اظهارات شهود

حمایت از خانواده شهود

به گزارش خبرنگار مهر، در ماده 130 قانون برنامه چهارم توسعه تدوین لایحه حمایت از حقوق شهود بر عهده قوه قضائیه گذاشته شد ولی قوه قضائیه هنوز هیچ اقدامی برای تدوین این لایحه انجام نداده است. این در حالی است که شهود به علت همکاری با دستگاه عدالت کیفری وتهدید منافع گروه مجرمانه، همواره در معرض خطر بوده و نیازمند حمایت دستگاه های مربوط هستند.

معاون وزیردادگستری: لایحه حمایت از شهود در مجلس هفتم مسکوت ماند

عبدالعلی میرکوهی معاون پارلمانی وزیردادگستری در گفتگو با خبرنگار مهر در مورد این لایحه می گوید: این لایحه از سوی قوه قضائیه و دولت به مجلس هفتم ارائه شد البته اشکالاتی هم داشت و پیشنهاداتی هم مطرح شد ولی نمی دانم چرا مسکوت ماند.

عضو کمیسیون قضایی مجلس هفتم: از لایحه حمایت از شهود بی خبرم

موضوع را از نمایندگان مجلس هفتم جویا شدیم. نیره اخوان بیطرف کاندیدای دور هفتم و هشتم و نهم مجلس و عضو ثابت کمیسیون قضایی در این سه دوره در گفتگو با خبرنگار مهر می گوید: اصلا از چنین لایحه و طرحی اطلاع ندارم؟

عضو کمیسیون قضایی مجلس هشتم: در مورد این لایحه خبری ندارم و اصلا مطرح نشد

فرهاد تجری نایب رئیس کمیسیون قضایی مجلس هشتم هم در گفتگو با خبرنگار مهر می گوید: من هم خبری از این لایحه ندارم. معمولا وقتی مجلسی تمام می شود تمامی لوایح کان لم یکن می شوند. البته این را هم باید گفت که این طرح هزینه زیادی را متحمل دولت می کرد. این قاضی سابق دادگستری می گوید: حمایت از شهود طرحی است که باید نهایی شود و برای دستگاه قضایی و حمایت از شهروندان لازم و ضروری است.

وزیردادگستری: نمی دانم

پیگیری وضعیت لایحه حمایت از شهود را از سید مرتضی بختیاری وزیر دادگستری جویا شدیم که در گفتگو با مهر گفت: نمی دانم. اگر قرار بوده قوه قضائیه بنویسد بروید از سخنگوی دستگاه قضا سوال کنید.

یک وکیل دادگستری: ایران تنها کشوری در جهان است که شهادت شهودش از اعتبار و ارزش بالایی برخوردار است

سید محمود علیزاده طباطبایی وکیل دادگستری که پرونده هایی اعم از مهدی هاشمی، فائزه هاشمی را در کارنامه خود دارد در گفتگو با خبرنگار مهر در مورد موضوع حمایت از شهود می گوید: اگر این لایحه پیدا شود و به سرانجام برسد بسیاری از مشکلات برطرف می شود. اهمیت این لایحه را اینگونه می گویم که ایران تنها کشوری در جهان است که شهادت شهود در دادگاه برای دستگاه قضایی اش بسیار اهمیت و اعتبار دارد. تا جایی که اگر شاهد در دادگاه حاضر نشود برایش حکم جلب صادر می کنند. در حالی که قبل از انقلاب شهود تنها تا 50 تومن می توانستند در دادگاه شهادت دهند.

گزارش از سید هادی کسایی زاده