رای شماره 1529 هیات عمومی دیوان عدالت اداری با موضوع اخذ مبالغ دیگر علاوه بر میزان جریمه مقرر در رای کمیسیون ماده 100 تحت عنوان عوارض کسر فضای آزاد خلاف قانون است
شماره 91/478 14/10/1393
تاریخ دادنامه : 24/9/1393 شماره دادنامه: 1529 کلاسه پرونده : 91/478
مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی : آقای رحیم عالی مراد خرم آباد
موضوع شکایت و خواسته : ابطال ردیف دوم بند ب ماده 8 تعرفه عوارض بهای خدمات کسری فضای آزاد مصوب شورای اسلامی شهر اردبیل در سال 1391
گردش‌کار : شاکی به موجب دادخواستی ابطال ردیف دوم بند ب ماده 8 تعرفه عوارض بهای خدمات کسری فضای آزاد مصوب شورای اسلامی شهر اردبیل در سال 1391 را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که:
« با سلام به استحضار می‌رساند این جانب در پلاک ثبتی شماره 1048/276/86 واقع در فاز سوم کارشناسان اردبیل در سال 1385 پس از طی مراحل قانونی پروانه ساختمانی تجاری و مسکونی اخذ و نسبت به ساخت سه واحد مسکونی و یک واحد تجاری طبق پروانه اقدام و در تاریخ 2/7/1386 گواهی پایان کار ساختمان دریافت کرده بودم. با عنایت به این که در تاریخ 19/6/1390 بازنشسته شده‌ام و دو نفر از فرزندانم بیکار هستند بنابراین نسبت به احداث یک باب مغازه دیگر به مساحت 40/35 مترمربع در سال 1390 خارج از پروانه و در حیاط پلاک ثبتی موصوف اقدام کردم تا محلی برای سرگرمی، تأمین معاش و اشـتغال خود و فرزندان باشـد. موضوع تخلف ساختمانی نهایتاً در تاریـخ 10/3/1391 در کمیسیون تـجدیدنظر مـاده 100 شـهرداری اردبیل مطرح و با توجه به تجاری و مسکونی بودن ملک و تأییدیه سازمان نظام مهندسی ساختمان، مبنی بر رعایت آیین‌نامه 2800 در احداث مغازه، کمیسیون یاد شده مجوز ساختمانی لازم را صادر و بنده را ملزم به پرداخت مبلغ 000/040/92 ریال جریمه به شهرداری کرده که آماده پرداخت جریمه مذکور و عوارض قانونی طبق رأی وحدت رویه دیوان می‌باشم. اما شهرداری منطقه 3 اردبیل در محاسبه عوارضات پس از ماده 100 رقم دیگری نیز به‌عنوان کسری فضای آزاد به مبلغ 250/825/86 ریال که جزو عوارض ثانویه و غیرقانونی بوده محاسبه و مطالبه می‌نماید. با در نظر گرفتن این که همان مغازه احداثی خارج از پروانه سبب کسری فضای آزاد شده و برای آن جریمه ماده 100 تعلق گرفته است. بنابراین محاسبه کسری فضای آزاد که جزو عوارض قانونی نبوده و در قانون تجمیع عوارض قید نشده وجاهت قانونی ندارد.
لذا با توجه به قاعده فقهی الناس مسلطون علی اموالهم و قانون مدنی تسلیط ید و مطالب فوق‌الذکر از دیوان عدالت اداری تقاضای ابطال ماده (8) تعرفه عوارض شهرداری اردبیل برای اجرا در سال 1391 و به تبع آن دستور لغو مطالبه شهرداری اردبیل از این جانب به عنوان کسری فضای آزاد را دارم. »
در پاسخ به اخطار رفع نقصی که از طرف دفتر اداره کل هیأت عمومی دیوان عدالت اداری برای شاکی ارسال شده بود، وی به موجب لایحه‌ای که به شماره 989ـ 18/5/1391 ثبت دفتر اندیکاتور هیأت عمومی شده اعلام کرده است که:
« ریاست محترم هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
سلام علیکم:
احتراماً، عطف به اخطاریه رفع نقص کلاسه پرونده 91/478 ـ 27/4/1391 به شماره پرونده 9109980900027692 در خصوص موارد خواسته شده نکات مورد نظر را به شرح ذیل به استحضار می‌رساند:
1ـ ماده 8 بند ب قسمت 2 و پاراگراف دوم تعرفه عوارض مورد شکایت می‌باشد.
2ـ قسمت مورد شکایت مغایر با ماده 100 قانون شهرداری و تبصره‌های ذیل آن و نیز برخلاف قانون تجمیع عوارض بوده زیرا به استناد رأی وحدت رویه صادر شده از سوی دیوان عدالت اداری، پس از پرداخت جریمه ماده 100 شهرداری فقط می تواند عوارضات قانونی را مطالبه نماید. در صورتی که موضوع کسری فضای آزاد جزو موارد ثانویه است.
3ـ در خصوص خلاف شرع بودن ماده 8 تعرفه عوارض، به دلیل عدم اطلاع از مسائل شرعی موضوع ادعایی ندارم. »
متن تعرفه مورد اعتراض به قرار زیر است:
«ماده 8: عوارض بهای خدمات کسری فضای آزاد:
الف ـ در زمان صدور پروانه
............
.............
ب ـ در زمان برخلاف یا بدون پروانه بعد از رأی کمیسیون ماده 100 و پرداخت جرایم و سایر عوارضات مربوطه و کسری پارکینگ:
1ـ برای پروانه‌های در قالب 4 واحد و کمتر طبق فرمول ذیل خواهد بود:
10×( P 5/6+ A 2)= کسری فضای آزاد یک متر مربع مشروط بر این که هر مترمربع از مبلغ 4000000 ریال بیشتر نباشد.
2ـ برای پروانه‌های بیش از 4 واحد طبق فرمول ذیل خواهد بود:
الف ـ کسری فضای آزاد بین 25 تا 55 به صورت 12 برابر ارزش منطقه‌ای برای یک مترمربع.
ب ـ کسری فضای آزاد بین 20 تا 25 برای یک مترمربع طبق فرمول 9×( P 5/6+ A 2) خواهد بود. مشروط بر این که هر متر مربع از مبلغ 3800000 ریال بیشتر نباشد.
ج ـ کسری فضای آزاد زیر 20 مترمربع برای یک مترمربع طبق فرمول 18×( P 5/6+ A 2) خواهد بود. مشروط بر این که هر مترمربع از مبلغ 5000000 ریال بیشتر نباشد.
3ـ برای احداثی‌های از سال 66 تا 82 کسری فضای آزاد اخذ نخواهد شد.
4ـ برای احداثی‌های از سال 82 تا 12/4/1384، 50% عوارض کسری فضای آزاد وصول و برای احداثی‌های از مورخ 12/4/1384 به بعد طبق همین ماده اخذ می‌شود.
5 ـ برای عرصه‌های کمتر از 100 مترمربع (در مناطق مربوط به بند 1 ماده 34) در صورت احداث یک طبقه مفید 50% عوارض کسری فضای آزاد اخذ نخواهد شد و برای طبقات بالا طبق مقررات این ماده اقدام خواهد شد.
6 ـ برای املاک دارای سند مالکیت در کوچه‌های زیر 12 متری که شامل غرامت نمی‌شوند، در صورتی که 35% عرصه آنها در تعریض قرار می‌گیرند 50% عوارض کسری فضای آزاد اخذ نخواهد شد. »
در پاسخ به شکایت شاکی، رئیس شورای اسلامی شهر اردبیل به موجب لایحه شماره 17991ـ 23/6/1391 توضیح داده است که:
« ریاست محترم هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
سلام علیکم:
با احترام، عطف به اخطاریه 9109980900027692ـ 22/5/1391 در خصوص شکایت آقای رحیم عالی مراد خرم آباد به طرفیت شهرداری اردبیل به خواسته ابطال ماده 8 تعرفه عوارض مـحلی شهرداری اردبیل لایحه دفاعیه جهت امعان نظر به شرح آتی الذکر به استحضار عالی می‌رساند:
1ـ طبق سوابق موجـود در پرونـده شهرداری مالک (شاکی) بـا پروانـه مسکونـی تجاری به شماره 10/421/3ـ 23/5/1385 اقدام بـه احداث کـرده و پس از اخـذ گـواهی پایان کـار بـه شـماره 10/5296/2ـ 2/7/1386 در سال 1390 بدون پروانه در قسمت حیاط اقدام به احداث تجاری در یک باب دو دهنه کرده که جریان امر در کمیسیون مـاده صد مطرح و از کمیسیون مزبور حکم بـه پرداخت جریمه نقدی به استناد تبصره 4 ماده 100 به مبلغ 000/040/92 ریال صادر و قطعی شده است و مبلغ جریمه صرفاً برای ساختمان تجاری بدون پروانه بوده و از آن جا که تجاری مستحدثه جدید در داخل حیاط موجب کاهش و کسری فضای آزاد شده لذا برابر تعرفه مصوب شورای اسلامی شهر اردبیل شامل عوارض کسری فضای آزاد نیز بوده و طبق فرمول مشخص از فرد ذی‌نفع اخذ خواهد شد. چنان چه ساختمان تجاری مذکور در خارج از فضای حیاط و در محدوده مجاز احداث می‌شد شامل هزینه مورد نظر نمی‌شد.
2ـ همان گونه که مستحضرید عوارض مقرر برای احداث ساختمان به ازای هر مترمربع جدا از حق وصول عوارض و جریمه‌های مربوط به تخلف ساختمانی طبق رأی کمیسیون ماده صد قانون شهرداری است و مرجع رسیدگی به اختلاف بین مالک و شهرداری نیز فرق می کند زیرا مرجع رسیدگی به اختلاف بین مالک و شهرداری در مورد عوارض احداث ساختمان کمیسیون ماده 77 و در مورد تخلفات ساختمانی کمیسیون ماده 100 قانون مذکور است.
3ـ در صورت صدور رأی قطعی مبنی بر ابقای بنا علاوه بر جریمه کمیسیون ماده 100، عوارض متعلق را حسب مورد نسبت به بنای خلاف دریافت می نمایند. به موجب ماده 29 آیین‌نامه مالی شهرداریها، عوارض وجوهی هستند جزء منابع درآمدهای شهرداری که وضع آن طبق بند 26 ماده 55 قانون شهرداریها بند 16 ماده 71 و ماده 77 قانون تشکیلات شوراهای اسلامی کشور بنا به پیشنهاد شهرداری و با تصویب شورای اسلامی شهر و با تأیید مراجع قانونی ذی‌ربط (فرمانداری ـ شورای استان ـ استانداری) صورت گرفته و قابلیت اجرایی پیدا کرده است و بر حسب مورد طبق ضوابط مقرر عوارض مصوبه رأساً توسط شهرداری محاسبه، مطالبه و وصول می‌شود. لذا جریمه تخلفات ساختمانی به هیچ وجه شامل عوارض نمی‌شود و پرداخت یکی از این دو، موجب معافیت از پرداخت دیگری نخواهد بود. علی‌ای حال با عنایت به مطالب معنونه معروض عطف توجه قانونی، تقاضای رد شکایت مطروح شاکی را دارد. »
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ یاد شده با حضور رؤسا، مستشاران و دادرسان شعـب دیوان تشـکیل شد. پس از بحث و بررسی، با اکثریت آراء به شرح آینده به صدور رأی مبادرت می کند.
رأی هیأت عمومی
مطابق ماده 100 قانون شهرداری و تبصره‌های ذیل آن، عدم رعایت الزامات مقرر برای اخذ پروانه احداث بنا یا احداث بنا زاید بر مندرجات پروانه ساختمانی مستلزم رسیدگی به موضوع در کمیسیون ماده 100 و اتخاذ تصمیم آن کمیسیون بر ابقای بنا با اخذ جریمه یا قلع بنای مستحدثه با رعایت ضوابط مربوط است. نظر به اینکه اخذ مبالغ دیگر علاوه بر میزان جریمه مقرر در رأی کمیسیون ماده 100 تحت عنوان عوارض کسر فضای آزاد، خلاف قانون است، بنابراین بند 2 قسمت (ب) ماده 8 تعرفه عوارض محلی شهرداری اردبیل مصـوب شورای اسلامی شهر اردبیل مشتمل بر شقوق الف، ب و ج که به موجب آن عوارض کسری فضای آزاد تعیین شده است بنا به جهات یاد شده و مـستند به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392، ابطال می‌شود.
رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری ـ محمدجعفر منتظری
منبع : روزنامه رسمی
دیدگاه خودتان را ارسال کنید