رأی شماره 5١٢ ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری با موضوع ابطال بند ٢ نامھ شماره 5 ٢٠٩ 4٩6٩ـ١٣٩4 ٨ ٢٧ اداره کل منابع انسانی وزارت بھداشت، درمان و آموزش پزشکی
رأی شماره 5١٢ ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری با موضوع: ابطال بند ٢ نامھ شماره 5/٢٠٩/4٩6٩ـ١٣٩4/٨/٢٧ اداره کل منابع انسانی وزارت بھداشت، درمان و آموزش پزشکی
٩/4/١٣٩٨ ٩٧٠٠٨٩٩شماره
بسمه تعالی
جناب آقای اکبرپور
رئیس محترم ھیأت مدیره و مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمھوری اسلامی ایران
با سلام
یک نسخه از رأی ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه ٩٨٠٩٩٧٠٩٠5٨١٠5١٢ مورخ ١٣٩/٣/٢١ ٨ با موضوع: «ابطال بند ٢ نامه شماره 5/٢٠٩/4٩6٩ـ١٣٩4/٨/٢٧ اداره کل منابع انسانی وزارت بھداشت، درمان و آموزش پزشکی» جھت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال می گردد.
مدیرکل ھیأت عمومی و ھیأتھای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ مھدی دربین
تاریخ دادنامه: ١٣٩٨/٣/٢١ شماره دادنامه: 5١٢ شماره پرونده: ٨٩٩/٩٧
مرجع رسیدگی: ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری.
شاکی: آقای صلاح الدین بھزادی
موضوع شکایت و خواسته: ابطال بند ٢ نامه شماره 5/٢٠٩/4٩6٩ ـ ١٣٩4/٨/٢٧ اداره کل منابع انسانی وزارت بھداشت، درمان و آموزش پزشکی
گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال بند ٢ نامه شماره 5/٢٠٩/4٩6٩ ـ ١٣٩4/٨/٢٧ اداره کل منابع انسانی وزارت بھداشت، درمان و آموزش پزشکی را خواستار شده و در جھت تبیین خواسته اعلام کرده است که:
«ریاست محترم دیوان عدالت اداری سلام علیکم
احتراماً به پیوست تصویر بخشنامه سرپرست اداره کل منابع انسانی وزارت بھداشت، درمان و آموزش پزشکی به شماره 5/٢٠٩/4٩6٩ ـ ١٣٩4/٨/٢٧ با موضوعیت مغایرت با مواد ٢ و 5 آیین نامه اجرایی قانون ارتقای بھره وری کارکنان بالینی نظام سلامت مصوب مجلس شورای اسلامی که در آن عنوان نموده ضریب یک و نیم ایام شب و تعطیل موضوع ماده ٣ قانون ارتقای بھره وری و ماده 5 آیین نامه اجرایی قانون مذکور از ساعات موظف تعیین شده در بند ١ نامه فوق کسر نمی گردد از حیث قانونی مغایر با بند ٣ قانون ارتقای بھره وری و ماده 5 آیین نامه اجرایی قانون بوده در نص صریح قانونی کاھش ساعات کاری ناشی از سابقه تا ٨ ساعت تقلیل در ھفته تصریح گردیده و ضرایب ١/5 شب کاری و ١/٢ ناشی از ماده آیین نامه اجرایی قانون نیز تصریح گردیده است و عملاً شیفتھای موظف ماھانه را مشمول ماده 5 آیین نامه اجرایی و ٣ قانون از حیث ضرایب شامل ندانسته و ضرایب را فقط به اضافه کار تعمیم داده و آن را مختص ساعات موظفی ماھیانه ندانسته لذا با توجه به اینکه مغایر با نص صریح قانونی و آیین نامه اجرایی آن در ھر دو مورد می باشد. ضرایب ١/5 ناشی از شب کاری و ١/٢ عصر کاری را در شیفت موظفی مغفول گذاشته است تقاضای ابطال بخشنامه فوق مورد استدعا می باشد.»
متعاقباً آقای صلاح الدین بھزادی به موجب لایحه ای که به شماره ٩٧ـ ٨٩٩ـ ١ـ ١٣٩٧/٨/6 ثبت دفتر ھیأت عمومی شده است اعلام کرده است که:
«ریاست محترم ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری سلام علیکم
احتراماً در خصوص پرونده شماره ٩٧٠٠٨٩٩) مانحن فیه ابطال بخشنامه 5/٢٠٩/4٩6٩ ـ ١٣٩4/٨/٢٧ به استحضار می رساند:
١ـ آیین نامه اجرایی قانون ارتقای بھره وری توسط ھیأت وزیران در مورخ ١٣٨٨/١٠/٢٠ به تصویب رسیده است.
٢ـ ھیأت وزیران به پیشنھاد مشترک وزارتخانه ھای کار و رفاه و تأمین اجتماعی وزارت بھداشت، درمان و آموزش پزشکی، وزارت دفاع و پشتیبانی نیروھای مسلح، سازمان نظام پرستاری، سازمان نظام پزشکی آیین نامه اجرایی فوق را تصویب نموده است.
٣ـ سرپرست اداره کل منابع انسانی وزارت بھداشت، درمان و آموزش پزشکی خارج از وظایف و حدود اختیارات اقدام به اضافه نمودن قید حذف ضرایب ١/5 شب کاری ناشی از مواد ٢ و 5 آیین نامه اجرایی و ضرایب ناشی از سابقه در خصوص شیفت مـوظفی نموده
است و قـانونگذار ھیـچ گونه قیدی در جھت عدم اجرای قانون ارتقای بھره وری در خصوص شیفت موظفی تعیین ننموده است و مغایر با بند ١ و ٣ قانون و ٢ و 5 آیین نامه اجرایی عمل نموده است.»
متن مقرره مورد اعتراض به شرح زیر است:
«جناب آقای دکتر شھرامی
مشاور و معاون محترم اجرایی معاونت درمان
موضوع بازگشت به نحوه اعمال قانون ارتقاء بھره وری در محاسبه ساعت موظف و غیرموظف گروه پرستاری سلام علیکم
احتراماً بازگشت به نامه شماره 4٠٠/١٩٧٧٩د ـ ١٣٩4/٨/4 در خصوص نحوه محاسبه ساعات موظف افراد در اجرای قانون ارتقای بھره وری به استحضار می رساند:
١ـ ...........
٢ـ ضریب ١/5 ایام شب و تعطیل موضوع ماده ٣ قانون ارتقای بھره وری و ماده 5 آیین نامه اجرایی قانون مذکور از ساعات موظف تعیین شده در بند ١ این نامه کسر نمی گردد. بلکه در کارکرد ماھانه فرد ثبت شده و در ساعات کار غیرموظف محاسبه می شود بدین ترتیب فرد مورد بحث در بند ١ چنانچه در ماه مورد نظر دو شیفت شب انجام داده بـاشد ١4 سـاعت کار ناشی از اعمال ضریب ١/5 برای وی در ساعات غیرموظف مورد محاسبه قرار می گیرد. ـ سرپرست اداره کل منابع انسانی»
در پاسخ به شکایت مذکور، دفتر امور حقوقی وزارت بھداشت، درمان و آموزش پزشکی (معاونت حقوقی و امور مجلس) به موجب لایحه شماره ١٠٧/١٩5ـ ١٣٩٨/١/٣١ توضیح داده است که:
«ریاست محترم ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری
با اھدای سلام
احتراماً در خصوص پرونده شماره بایگانی ٩٣٧٣٧ موضوع شکایت آقای صلاح الدین بھزادی سام به خواسته ابطال بخشنامه شماره ٢٠٩/4٩6٩/د ـ ١٣٩4/٨/٢٧ سرپرست وقت اداره کل منابع انسانی مراتب ذیل به استحضار می رسد: شاکی وفق دادخواست تقدیمی ادعا نموده بخشنامه شماره ٢٠٩/4٩6٩/د ـ ١٣٩4/٨/٢٧ سرپرست وقت اداره کل منابع انسانی وزارت بھداشت که برابر آن ضریب یک و نیم شب و ایام تعطیل موضوع بند٣ قانون ارتقاء بھره وری و ماده 5 آیین نامه اجرایی قانون از ساعات موظف تعیین شده در بند ١ بخشنامه مذکور کسر نمی گردد مغایر ماده ٣ قانون و ماده 5 آیین نامه اجرایی مربوطه بوده و بر این اساس متقاضی ابطال بخشنامه گردیده است. به موجب بند ٣ قانون ارتقاء بھره وری، دولت می تواند ساعات کار بخشھای دولتی و غیردولتی در نوبت ھای شب و ایام
تعطیل را با ضریب ١/5 و در نوبت عصر با ضریب ١/٢ محاسبه نماید و ھمچنین مشمولین این ماده اجازه کار بیش از دوازده ساعت متوالی را ندارند و می توانند حداکثر معادل نصب ساعت کار موظف ماھانه، با توافق کارفرما اضافه کار انجام دھند. ماده 5 آیین نامه اجرایی قانون ارتقاء بھره وری نیز مقرر می دارد ساعات کار کارکنان بالینی در بخشھای دولتی و غیردولتی در نوبت ھای شب و ایام تعطیل با ضریب (١/5 (محاسبه می گردد. مشمولین این ماده اجازه کار بیش از دوازده ساعت متوالی را نداشته و می توانند در صورت نیاز ماھانه حداکثر (٨٠ (ساعت بر اساس دستورالعمل ماده ٢ آیین نامه با توافق کارفرما اضافه کاری انجام دھند. با اعمال این ضریب ھیچ یک از کارکنان مجاز به صرف زمان جھت خوابیدن در طی شیفتھای شب و ایام تعطیل نمی باشند. ھمان گونه که استحضار دارید برابر بند ١ ماده واحده قانون ارتقاء بھره وری، ساعت کار ھفتگی شاغلین موضوع این قانون با توجه به صعوبت کار، سابقه خدمت و کار در نوبت کاریھای غیرمتعارف، به تناسب در ھفته حداکثر تا ھشت ساعت تقلیل می یابد. ھمچنین وفق ماده٢ آیین نامه اجرایی قانون مذکور میزان ساعات کار کارکنان مشمول آیین نامه 44 ساعت در ھفته می باشد و با توجه به صعوبت کار، سابقه خدمت و کار در نوبت کارھای غیرمتعارف طبق دستورالعملی که به تفکیک مشاغل و نوع فعالیت توسط وزارتخانه ھای بھداشت، درمان و آموزش پزشکی و دفاع و پشتیبانی نیروھای مسلح تعیین و ابلاغ می گردد، حداکثر تا ھشت ساعت در ھفته تقلیل می یابد. ایـن دستورالعمل در بخشھای دولتی و غیردولتی لازم الاجرا خواھد بود. بنابراین از آنجا که سقف تقلیل ساعت کار بر اساس قانون حداکثر ٨ ساعت در ھفته اعلام شده است حداکثر ٨ ساعت مذکور در ساعات موظفی کارمند مشمول قانون قابل احتساب بوده و امکان کسر ضریب ١/5 شب و ایام تعطیل از ساعات موظف تعیین شده وجود نخواھد داشت بلکه در کارکرد ماھانه فرد ثبت شده و ساعات کار غیرموظف محاسبه می گردد. در غیراین صورت مشمولین ساعت موظفی خود را صرفاً با چند شیفت شب و تعطیل تکمیل می نمایند که این کار نقض غرض خواھد بود. بر این اساس تصویر نامه شماره ٢٠٩/٣46/د ـ ١٣٩٨/١/٢٧ اداره کل منابع انسانی وزارتخانه نیز جھت استحضار و بھره برداری ایفاد می گردد.» ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ١٣٩٨/٣/٢١ با حضور معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.
رأی ھیأت عمومی
با توجه به اینکه بند ٣ قانون ارتقاء بھره وری کارکنان بالینی نظام سلامت مصوب سال ١٣٨٨ مقرر کرده است کـه «دولت می توانـد ساعات کار بخشھای دولتی و غیردولتی در نـوبت ھای شب و ایام تعطیل را با ضریب ١/5 و در نـوبت عصر بـا ضریب ١/٢ محاسبه
نماید...» و بین کسانی کـه ساعات موظفی خود را در نوبت ھای فوق الاشاره اشتغال به کار دارند و یا کسانی که در ساعات
غیرموظف (در قالب اضافه کار) انجام وظیفه می کنند، تفاوتی قائل نشده است، بنابراین از آنجایی که در ماده 5 آیین نامه اجرایی قانون مذکور، ھیأت وزیران دستگاه ھای مجری را مکلف کرده کـه ساعات کار کارکنان بالینی در بخشھای دولتی و غیردولتی در نوبت ھای شب و ایام تعطیل را با ضریب ١/5 محاسبه کند و لفظ (می تواند) در بند ٣ قانون موصوف به موجب ماده 5 آیین نامه مذکور از حالت اختیار خارج و افاده تکلیف می کند، بنابراین بند ٢ بخشنامه مورد شکایت در مقید کردن ضرایب فوق الاشاره به اضافه کار برخلاف اطلاق ماده ٣ قانون یاد شده بوده و به استناد بند ١ ماده ١٢ و ماده ٨٨ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ١٣٩٢ ابطال می شود.
مرتضی علی اشراقی
رئیس ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری
معاون قضایی دیوان عدالت اداری
منبع : روزنامه رسمی
