رأی شماره ١٨4١ ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری با موضوع ابطال بخشنامھ شماره ١٨٠ ٣٨٠٨٨ م ٩5 ـ ١٣٩5 ١٢ ١٨ وزارت آموزش و پرورش
رای ھیات عمومی دیوان عدالت اداری
مرجع تصویب: ھیات عمومی دیوان عدالت اداری
شماره ویژه نامھ: ١١٢٩
پنج شنبھ،٩ اسفند ١٣٩٧
سال ھفتاد و پنج شماره ٢١546
رأی شماره ١٨4١ ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری با موضوع: ابطال بخشنامھ شماره ١٨٠/٣٨٠٨٨/م/٩5 ـ ١٣٩5/١٢/١٨ وزارت آموزش و پرورش
١6/١١/١٣٩٧ ٩6٠٠٨4٨ شماره
بسمه تعالی
جناب آقای اکبرپور
رئیس ھیأت مدیره و مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمھوری اسلامی ایران
با سلام
یک نسخه از رأی ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه ٩٧٠٩٩٧٠٩٠5٨١١٨4١ مورخ١٣٩٧/٩/٢٠ با موضوع: « ابطال بخشنامه شماره ١٨٠/٣٨٠٨٨/م/٩5 ـ ١٣٩5/١٢/١٨ وزارت آموزش و پرورش» جھت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال می گردد.
مدیرکل ھیأت عمومی و ھیأتھای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ مھدی دربین
تاریخ دادنامه : ١٣٩٧/٩/٢٠ شماره دادنامه: ١٨4١ شماره پرونده : ٨4٨/٩6
مرجع رسیدگی: ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی : خانم زھره کریمی
موضوع شکایت و خواسته : ابطال بخشنامه شماره ١٨٠/٣٨٠٨٨/م/٩5 ـ ١٣٩5/١٢/١٨ وزارت آموزش و پرورش
گردش کار : شاکی به موجب دادخواستی ابطال بخشنامه شماره ١٨٠/٣٨٠٨٨/م/٩5 ـ ١٣٩5/١٢/١٨ وزارت آموزش و پرورش را خواستار شده و در جھت تبیین خواسته اعلام کرده است که:
«ریاست محترم دیوان عدالت اداری
ضمن عرض سلام و ادب و احترام به استحضار عالی می رساند حسب تجویز حاصله از ماده ١٣ قانون دیوان عدالت اداری قبل از ورود به ماھیت دعوی نسبت به تصمیم غیرقانونی و صدور بخشنامه ناقض قانون و اعمال سلیقه در برابر قانون توسط مرکز برنامه ریزی منابع انسانی وزارت آموزش و پرورش که موجبات نقض و اجرا نشدن مصوبه کمیسیون منابع انسانی شورای عالی آموزش و پرورش (موضوع جلسه ٢54ـ ١٣٩5/٩/١ که علاوه بر اینکه خود حکم قانون را دارد در راستای تحقق بند «ز» ماده 4٢ قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب شده است) معترض بوده و خواھان ابطال بخشنامه فوق الذکر و بازگرداندن حق استخدامی به اینجانب می باشم.
١ـ اینجانب پذیرفته شده سه برابر ظرفیت آزمون استخدامی پیمانی سال ١٣٩5 موضوع مجوز شماره 6٨4٣٧٠ ـ ١٣٩5/5/٣٠ در رشته دبیری ریاضی شھرستان قروه (استان کردستان) می باشم.
٢ـ مرحله دوم جھت پذیرش در استخدامی انجام مصاحبه و معاینات پزشکی می باشد به استناد بند «ز» ماده 4٢ قانون مدیریت خدمات کشوری که در آگھی استخدام نیز آمده است) که در این مرحله در مورخ ١٣٩5/١١/١6 قبل از ورود به مصاحبه تنھا رقیب اینجانب به نام خانم محبوبه ثنایی زواره در معاینات پزشکی به دلیل کوتاھی قد (١4٨سانتی متر) توسط پزشک معتمد به دلیل اینکه حداقل قد برای استخدام بانوان در حرفه معلمی طبق مصوبه کمیسیون منابع انسانی شورای عالی آموزش و پرورش ١55 سانتی متر می باشد رد صلاحیت شدند و از انجام مصاحبه باز ماندند.
٣ـ در اعلام نتایج نھایی در کمال ناباوری خانم محبوبه ثنایی زواره (که در مرحله پزشکی به دلیل نداشتن شرایط جسمی حرفه معلمی طبق قانون رد صلاحیت شده بودند) به عنوان پذیرفته شده نھایی به ھسته گزینش معرفی شدند که اینجانب مراتب اعتراض خود را جھت روشن شدن موضوع طی نامهھای شماره 565٣ ـ ١٣٩6/١/٢6 و پیرو ھمین درخواست جھت پیگیری توسط نامه شماره ٣٧٧ـ ١٣٩6/١/٢٨ از طریق فرمانداری قروه به مدیریت آموزش و پرورش استان کردستان تقدیم نمودم.
4ـ مدیریت سازمان آموزش و پرورش کردستان در پاسخ به اعتراض اینجانب طی نامه شماره ٩4١٨/5٢٢٢٠ ـ ١٣٩6/٢/١6 را از طریق سیستم اتوماسیون اداری به فرمانداری شھرستان قروه ارسال نمودند که در این جوابیه عنوان نموده اند که مسئولین وزارتی متعاقباً بنا به دلائل و مصالحی که خود تشخیص داده اند طی بخشنامه ای اندازه قد را برای استخدام بانوان به ١5٠ کاھش داده است حال با توجه به اینکه در آگھی استخدام به صراحت آمده است که سلامت جسمانی و توانایی حسن انجام وظیفه برای حرفه معلمی به استناد بند «ز» ماده 4٢ قانون مدیریت خدمات کشوری طبق ضوابط و مقررات آموزش و پرورش در مرحله مصاحبه و معاینات پزشکی مورد سنجش قرار می گیرد و این مقررات و ضوابط ذکر شده در آگھی استخدام بر اساس مصوبه جلسه ٢54ـ ١٣٩5/٩/١ کمیسیون منابع انسانی شورای عالی آموزش و پرورش (که خود حکم قانون را دارد) در شیوه نامه انجام مصاحبه به صراحت آمده است و فرد مورد اعتراض بر این اساس رد صلاحیت شده است. حال با لحاظ توضیحات مذکور و با توجه به اینکه بخشنامه مورد اعتراض طبق آنچه در جوابیه آمده است توسط یکی از مسئولین وزارتی به صورت انفرادی (بدون در نظر گرفتن مصوبه جلسه ٢54ـ ١٣٩5/٩/١ و نیز بدون در نظر گرفتن بند ز ماده 4٢ قانون مدیریت خدمات کشوری) آن ھم حدود ٢ ماه بعد از اعلام نتایج اولیه صادر شده و نیز خلاف قانون بودن بخشنامه و ضرر غیرقابل جبرانی که به حقوق مکتسبه اینجانب وارد آورده است خواھشمندم نسبت به بررسی موضوع و دستور ابطال بخشنامه و کان لم یکن کردن قبولی اشخاصی (از جمله خانم محبوبه ثنایی زواره) که با استفاده از این بخشنامه پذیرفته شده اند و بازگرداندن حق استخدامی به اینجانب اقدام فرمایید.
5 ـ علی رغم مراجعات مکرر و درخواست در مورد ارائه بخشنامه مورد اعتراض به بنده سازمان آموزش و پرورش از ارائه بخشنامه به دلیل آنچه محرمانه بودن بخشنامه نامیدند از ارائه آن به اینجانب امتناع ورزیدند که این موضوع خود جای سوال دارد که بخشنامهای که در رابطه با استخدام شوندگان است اگر بر خلاف قانون نیست چرا باید محرمانه باشد و در اختیار آنھا قرار نگیرد؟
6 ـ لازم به ذکر است اینجانب طی دو مرحله اعتراض خود را از طریق سایت پاسخگویی به شکایات وزارت آموزش و پرورش در مورخ ١٣٩6/٢/٢4 و اعتراض مجدد در ١٣٩6/4/٩ با کد شکایت ٢١5٧٧ و کد پیگیری ٧٨٠٨5٣٠66 ثبت نموده ام که تا این تاریخ جوابیه قانع کننده ای به اینجانب ارائه نشده است.»
متن بخشنامه مورد اعتراض به قرار زیر است:
«مدیر کل محترم اداره کل استان آذربایجان شرقی/ آذربایجان غربی/ کردستان/ یزد/ گیلان/ زنجان/ چھارمحال و بختیاری/ خراسان رضوی/ فارس/ شھر تھران/ اردبیل/اصفھان
موضوع: ملاک قراردادن حدود قد
با سلام و احترام، حسب دستور مقام عالی وزارت مبنی بر ملاک عمل قرار دادن حدود «قد» (موضوع نامه شماره 6/٣٧٣6٧ ـ ١4٠/م/٩5 مورخ ١٣٩5/١١/٢4 (جھت بررسی ویژگی ھای جسمانی معرفی شدگان آزمون استخدام پیمانی سال ١٣٩5 ،موجب امتنان شرایط آنان مورد بررسی قرار گرفته،است دستور فرمایید داوطلبانی که به علت مشکل فوق از روند آزمون کنار گذشته شده اند مجددا چنانچه «قد» داوطلبان زن در محدوده (١5٠ تا ١55 سانتی متر) و مردان (١55 تا ١6٠ سانتی متر) باشد در فرآیند جذب و پذیرش قرار گرفته و با رعایت سایر شرایط و ضوابط مربوط، مصاحبه استخدامی به عمل آید. شایان ذکر است در صورت انجام مصاحبه استخدامی، امتیاز آنان در سامانه درج شود و چنانچه امکان درج در سامانه فراھم نباشد اطلاعات آنان حداکثر تا آخر وقت اداری روز شنبه مورخ ١٣٩5/١٢/٢١
در اختیار این مرکز قرار گیرد. ـ رئیس مرکز برنامه ریزی منابع انسانی و فناوری اطلاعات»
در پاسخ به شکایت مذکور، معاون حقوقی و امور مجلس وزارت آموزش و پرورش به موجب لایحه شماره ٨١٠/١4١٨5٣ ـ ١٣٩6/٨/٣
توضیح داده است که:
«دفتر محترم ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری
با سلام و احترام
در خصوص دادخواست خانم زھره کریمی با موضوع «ابطال بخشنامه شماره ١٨٠/٣٨٠٨٨/م/٩5 مورخ ٩5/١٢/١٨ وزارت آموزش و پرورش» لایحه دفاعیه این دفتر به شرح ذیل تقدیم می گردد.
١ـ براساس بند «ت» ماده ٨٠ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری درخواست کننده ابطال مصوبات باید دلایل و جھات اعتراض از حیث مغایرت مصوبه با شرع یا قانون اساسی یا سایر قوانین یا خروج از اختیارات مرجع تصویب کننده را به وضوح در درخواست خود تصریح نماید که با ملاحظه دادخواست شاکی این اقدام معمول نگردیده و مشخص نیست که اطلاعیه مذکور با کدام یک از موارد ذکر شده در بند «ت» ماده ٨٠ مغایرت دارد، ھمان گونه که مستحضرید اعلام مغایرت یک تصمیم با مصوبات دولت و یا مغایرت دو بخشنامه و یا مغایرت با مصوبات شورای آموزش و پرورش از مصادیق ماده مذکور و اصل ١٧٠ قانون اساسی نبوده و عدم اقدام در این جھت با ضمانت اجرا و حکم مقرر در بند ٣ ماده ٨١ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مواجه خواھد بود، لذا رد خواسته مطابق مستند اخیر الذکر مورد استدعاست.
٢ـ نامبرده در متن دادخواست، ادعای مغایرت بخشنامه مذکور را با مصوبه جلسه ٢54ـ ١٣٩5/٩/١ کمیسیون منابع انسانی شورای عالی آموزش و پرورش نموده است، ھمان گونه که در بند فوق اعلام شد، اولاً : مصوبه کمیسیون مذکور از مصادیق قانون و شرع نبوده و قابل رسیدگی در ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری نیست ثانیاً به استناد بندھای ١ و ٣ شرح وظایف کمیسیون منابع انسانی موضوع آیین نامه کمیسیون ھای شورای عالی آموزش و پرورش مصوب جلسه ٨٨٨ شورای عالی آموزش و پرورش، این کمیسیون متولی انجام کارھای کارشناسی مورد نیاز شورای عالی آموزش و پرورش، در موضوعات تعیین شده می باشد و صرفاً مرجع صالح برای بررسی و پیشنھاد شرایط و ضوابط جذب معلمان به شورای عالی است و راساً نمیتواند مصوبه لازم الاجرا در این خصوص صادر نماید، بلکه به استناد بند ١١ ماده 6 قانون تشکیل شورای عالی آموزش و پرورش مرجع صلاحیت دار برای تصویب شرایط و ضوابط مذکور، شورای عالی آموزش و پرورش می باشد.
٣ـ ضوابط مربوط به ویژگیھای جسمانی به استناد ماده ١ و ٣ آیین نامه اجرایی بند «ز» ماده 4٢ ،ماده 4٣ و 44 قانون مدیریت خدمات کشوری و ھمچنین دستورالعمل شماره ٢٠٠/٩٣/٩٧5٧ ـ ١٣٩٣/٧/١٩ سازمان اداری و استخدامی کشور بوده است. به استناد ماده ١ و ٣ آیین نامه اجرایی بند «ز» ماده 4٢ قانون مدیریت خدمات کشوری به شماره ابلاغی 44١٧٨/٨٨٣٨4 ـ ١٣٨٩/4/٢٣ وزراء عضو بند ١ و ٢ ماده ١٢ قانون گزینش معلمان و کارکنان آموزش و پرورش و مطابق مفاد دفترچه راھنمای آزمون استخدامی آموزش و پرورش در سومین آزمون متمرکز دستگاه ھای اجرایی کشور (آبان ماه ١٣٩5) ،بخشنامه شماره ١٨٠/١٨٨١٨٩/٢5 ـ ١٣٩5/١٠/٢6 و ھمچنین نامه شماره ١٨٠/٣٨٠/م/٩5 ـ ١٣٩5/١٢/١٨ از ایشان مصاحبه به عمل آمده است براین اساس وی با کسب نمره کل نھایی 6٠٧١ نتوانسته در مقایسه با سایر داوطلبان در ھمان کد شغل محل در ردیف قبول شدگان نھایی قرار گیرد.
4ـ به موجب آراء وحدت رویه دیوان عدالت اداری به شماره ھای 4٧4 و 4٧5 ـ ١٣٩6/5/١٧ مفاد و شرایط مقرر در آگھی ھای استخدام از حیث الزام به رعایت آن توسط داوطلبان استخدام و صلاحیت قانونی دستگاھھای استخدام کننده نسبت به درج شرایط اختصاصی جھت داوطلبان استخدام مورد تأیید ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری قرار گرفته است.
5 ـ شرایط مشاغل اختصاصی وزارت آموزش و پرورش از لحاظ شرایط احراز مشاغل و... تحت عنوان طرح طبقه بندی مشاغل معلمان طی جلسه مورخ ١٣٩١/٣/٣ شورای توسعه مدیریت و سرمایه انسانی، تصویب و طی بخشنامه شماره ٢٢٠/٩١/4٣٠٧5 ـ ١٣٩١/١١/٢4
جھت اجرا از سوی معاونت راھبری منابع انسانی معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمھور به وزارت متبوع ابلاغ شده است و بر ھمین اساس وزارت آموزش و پرورش با رعایت شرایط احراز و ارتباط رشته ھای تحصیلی با شغل مورد تقاضا و سایر ضوابط اقدام به تھیه و پیشنھاد آگھی استخدام پیمانی سال ١٣٩5 به سازمان اداری و استخدامی کشور نموده و سازمان مذکور نیز طی نامه شماره ١٢٢٨٩4ـ ١٣٩5/٧/١٧ آگھی مذکور را تأیید نموده است.
بنا به مراتب مذکور و نظر به اینکه دادخواست مطروحه، بدون اعلام مستند قانونی خلاف شرع یا خلاف قانون بودن یا خروج از اختیارات این وزارتخانه طرح و تقدیم شده است، ھمچنین با عنایت به اینکه مراتب فوق و اختیارات قانونی آموزش و پرورش در جھت تعیین شرایط و مقررات لازم برای استخدام معلمان و اینکه شرایط اختصاصی در آگھی استخدام به اطلاع داوطلبان رسیده و با ملاحظه آراء وحدت رویه مذکور و اینکه احقاق حق نامبرده و پذیرش آن در صلاحیت ھیأت عمومی نمی باشد لذا اقدامات آموزش و پرورش در جھت درج شرایط استخدام، اقدامی قانونی و در حدود صلاحیت و اختیارات محسوب می شود رد شکایت مورد استدعاست.»
ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ١٣٩٧/٩/١٣ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.
رأی ھیأت عمومی
ھر چند وزارت آموزش و پرورش مجاز است به استناد بند (ز) ماده 4٢ قانون مدیریت خدمات کشوری و رعایت آیین نامه اجرایی مربوط، معیارھای توانایی جسمی و شرایط فیزیکی مناسب برای استخدام مشاغل از جمله میزان قد داوطلبین برای مشاغل آموزشی را تعیین کند و رأی شماره ١٣١٢ـ ١٣٩٧/5/٩ ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری موید این امر است، لیکن از آنجایی که در دفترچه آزمون استخدامی سال ١٣٩5 وزارت آموزش و پرورش مقرر شده، داشتن سلامت جسمانی، روانی و توانایی حسن انجام وظایف محوله برای حرفه معلمی طبق ضوابط و مقررات آموزش و پرورش مورد سنجش قرار میگیرد و در آن مقطع زمانی طبق مصوبه آموزش و پرورش قد مناسب برای داوطلبان زن جھت استخدام ١55 سانتی متر تعیین شده است، ثانیاً : دستگاه ھای اجرایی موظف ھستند شرایطی را که وفق مقررات قانونی تعیین و در آگھی استخدام درج کرده اند، رعایت کنند و آراء وحدت رویه ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه ھای 4٧5 و 4٧4ـ ١٣٩6/5/١٧ شرایط قید شده در آگھی ھای استخدامی را الزام آور دانسته است و داوطلبان با آگاھی از این موضوع در آزمون شرکت کرده اند، بنابراین تغییر بعدی شرایط آزمون استخدامی که در نامه رئیس مرکز برنامه ریزی، منابع انسانی و فناوری اطلاعات وزارت آموزش و پرورش پس از برگزاری آزمون به کاھش میزان قـد داوطلبین زن از ١55 به ١5٠ سانتی متر صـادر شده، مغایر بـا بند «ز» مـاده 4٢ و ماده 44 قانون مدیریت خدمات کشوری از حیث عدم رعایت شرایط آگھی استخدام است و مستند به بند ١ ماده ١٢ و ماده ٨٨ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ١٣٩٢ ابطال می شود.
منبع : روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران
